Альтэрнатыўная служба
На альтэрнатыўную службу могуць быць накіраваны грамадзяне, якія падлягаюць прызыву на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве, прыдатныя па стане здароўя і фізічнаму развіццю да праходжання тэрміновай ваеннай службы, службы ў рэзерве, асабіста заявіўшыя аб тым, што прыняцце ваеннай прысягі, нашэнне, прымяненне зброі або непасрэдны ўдзел у вытворчасці і абслугоўванні зброі, боепрыпасаў і баявой тэхнікі супярэчаць іх рэлігійным перакананням у той меры, у якой становіцца немагчымым праходжанне вайсковай службы.
На альтэрнатыўную службу не накіроўваюцца грамадзяне, вызваленыя ў адпаведнасці з заканадаўствам ад прызыву на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве альбо якія маюць права на адтэрміноўку ад прызыву на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве.
Грамадзяне праходзяць альтэрнатыўную службу ў арганізацыях аховы здароўя, сацыяльнай сферы, жыллёва-камунальнай, сельскай і лясной гаспадаркі, у арганізацыях, якія займаюцца добраўпарадкаваннем тэрыторый, будаўніцтвам і рамонтам дарог і чыгуначных шляхоў.
Грамадзяне, якія праходзяць альтэрнатыўную службу, могуць прыцягвацца да ўдзелу ў ліквідацыі наступстваў надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару ў адпаведнасці з заканадаўствам.
Грамадзянін, які падлягае прызыву на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве, пры наяўнасці ў яго падстаў, прадугледжаных часткай першай артыкула 3 гэтага Закона, не пазней за дзесяць каляндарных дзён да заканчэння мерапрыемстваў па прызыву на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве можа звярнуцца з пісьмовай заявай аб замене вайсковай службы на альтэрнатыўную службу (далей - заява) у раённую (гарадскую) прызыўную камісію па месцы жыхарства (далей - прызыўная камісія). У заяве павінны быць выкладзены прычыны, якія заахвоцілі грамадзяніна заявіць пра замену вайсковай службы на альтэрнатыўную службу. Да заявы прыкладаецца аўтабіяграфія грамадзяніна. Грамадзянін мае права прадстаўляць іншыя матэрыялы, якія могуць служыць пацвярджэннем інфармацыі, выкладзенай у заяве.
У выпадку прыняцця прызыўной камісіяй рашэння аб замене вайсковай службы на альтэрнатыўную службу ваенны камісарыят на працягу пяці каляндарных дзён пасля пасяджэння названай камісіі выдае грамадзяніну накіраванне ў орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы жыхарства грамадзяніна і ў той жа тэрмін пісьмова інфармуе аб гэтым Міністэрства працы і сацыяльнай абароны, орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы жыхарства грамадзяніна з указаннем даты прыняцця прызыўной камісіяй рашэння аб замене вайсковай службы на альтэрнатыўную службу.
Міністэрства працы і сацыяльнай абароны на працягу месяца з дня паступлення інфармацыі з ваеннага камісарыята вызначае з пераліку арганізацый арганізацыю, у якой грамадзянін будзе праходзіць альтэрнатыўную службу, а таксама дзень убыцця грамадзяніна да месца праходжання альтэрнатыўнай службы і пісьмова інфармуе аб прынятым рашэнні органы па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы жыхарства грамадзяніна і месцы знаходжання гэтай арганізацыі.
Грамадзянін, у дачыненні да якога прынята рашэнне аб замене вайсковай службы на альтэрнатыўную службу, абавязаны з'явіцца ў орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы свайго жыхарства ў тэрмін, пазначаны ў накiраваннi ваеннага камісарыята.
Грамадзянін, у дачыненні да якога прынята рашэнне аб замене вайсковай службы на альтэрнатыўную службу, які не з'явіўся ў орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы свайго жыхарства без уважлiвых прычын, указаных у частцы другой артыкула 10 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб вайсковым абавязку і вайсковай службе", у тэрмін, пазначаны ў накiраваннi ваеннага камісарыята, прыцягваецца да адказнасці ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі.
Для грамадзян устаноўлены наступныя тэрміны альтэрнатыўнай службы:
- якія не маюць вышэйшай адукацыі - 36 месяцаў;
- якія маюць вышэйшую адукацыю – 24 месяцы.
Грамадзяне, якія праходзяць альтэрнатыўную службу не маюць права:
- прымаць удзел у забастоўках;
- займацца іншай аплатнай дзейнасцю (працай);
- ажыццяўляць прадпрымальніцкую дзейнасць.
Грамадзянам, якія праходзяць альтэрнатыўную службу, за кошт сродкаў рэспубліканскага бюджэту выплачваецца штомесячнае грашовае ўтрыманне (далей - грашовае ўтрыманне).
Грашовае ўтрыманне ўстанаўліваецца ў памеры 150 працэнтаў найбольшай велічыні бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, устаноўленага Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны, за два апошнія кварталы.
Памер грашовага ўтрымання павышаецца:
на 20 працэнтаў бюджэту пражытачнага мінімуму - з 13-га месяца альтэрнатыўнай службы;
на 40 працэнтаў бюджэту пражытачнага мінімуму - з 25-га месяца альтэрнатыўнай службы.
Грамадзянам, якія праходзяць альтэрнатыўную службу, па рашэнні органа па працы, занятасці і сацыяльнай абароне па месцы знаходжання арганізацыі, у якой яны праходзяць альтэрнатыўную службу, за ўвесь тэрмін праходжання альтэрнатыўнай службы прадастаўляецца водпуск працягласцю:
30 каляндарных дзён - за 36 месяцаў альтэрнатыўнай службы;
20 каляндарных дзён - за 24 месяцы альтэрнатыўнай службы.
Грамадзяне падлягаюць звальненню з альтэрнатыўнай службы:
па заканчэнні тэрміна альтэрнатыўнай службы;
па хваробе (у выпадку прызнання непрыдатнымі да ваеннай службы ў мірны час);
у сувязі з уступленнем у законную сілу прысуду суда аб прызначэнні ім пакарання ў выглядзе абмежавання волі з накіраваннем у папраўчую ўстанову адкрытага тыпу, пазбаўлення волі на пэўны тэрмін, пажыццёвага пазбаўлення волі ці смяротнага пакарання.
Грамадзяне, якія праходзяць альтэрнатыўную службу, маюць права на датэрміновае звальненне з альтэрнатыўнай службы пры ўзнікненні ў перыяд праходжання імі альтэрнатыўнай службы абставін, у сувязі з якімі яны маюць:
непрацаздольных бацькоў або іншых членаў сям'і, якія маюць патрэбу па стане здароўя ў адпаведнасці з заключэннем урачэбна-кансультацыйнай камісіі ў староннім пастаянным доглядзе і не знаходзяцца на поўным дзяржаўным забеспячэнні, - пры адсутнасці іншых працаздольных асоб, якія пражываюць на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, абавязаных у адпаведнасці з заканадаўствам утрымліваць названых членаў сям'і і клапаціцца пра іх незалежна ад таго, пражываюць яны разам з імі або асобна, альбо пры наяўнасці такіх асоб, якія праходзяць тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве, альтэрнатыўную службу;
жонку і дзіця ва ўзросце да трох гадоў;
жонку - інваліда I ці II групы;
дзіцяці-інваліда;
дзіцяці, якое выхоўваецца без маці;
двух і больш дзяцей;
маці (бацькі), якая не знаходзіцца (не знаходзіцца) у шлюбе і не мае іншых працаздольных дзяцей, якая (які) мае аднаго дзіцяці ва ўзросце да трох гадоў, або дваіх і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў, або дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў, або дзіцяці старэйшае 18 гадоў, якое з'яўляецца інвалідам I або II групы, альбо маці з тэрмінам цяжарнасці 28 тыдняў і больш, якая не складаецца ў шлюбе і не мае іншых працаздольных дзяцей;
аднаго і больш родных братоў і сясцёр ва ўзросце да 18 гадоў або старэйшых за 18 гадоў, якія атрымліваюць агульную сярэднюю, прафесійна-тэхнічную, сярэднюю спецыяльную адукацыю або з'яўляюцца інвалідамі I або II групы, - пры адсутнасці іншых асоб, якія маглі б узяць іх на ўтрыманне.
Непрацаздольнымі бацькамі лічацца бацька і маці, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту, бацька і маці - інваліды I або II групы незалежна ад узросту.
Грамадзянам, якія праходзяць альтэрнатыўную службу, кампенсуецца шкода, прычыненая жыццю і здароўю, у парадку, устаноўленым заканадаўчымі актамі.
Грамадзяне, звольненыя з альтэрнатыўнай службы, ваенным камісарам залічваюцца ў запас Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь і адносяцца да запасу ваеннаабавязаных другой катэгорыі.
Грамадзянам, звольненым з альтэрнатыўнай службы, гарантуецца:
захаванне на працягу трох месяцаў з дня, наступнага за днём заканчэння праходжання альтэрнатыўнай службы, права паступлення на працу да таго ж наймальніка на пасаду служачага (прафесію рабочага), раўнацэнную займаемай да накіравання на альтэрнатыўную службу, а асобам з ліку маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых) - права на заняцце ранейшай пасады служачага (прафесіі рабочага). У выпадку захворвання, атрымання траўмы ў перыяд праходжання альтэрнатыўнай службы, якія не перашкаджаюць паступленню на працу, за асобамі, звольненымі з альтэрнатыўнай службы, захоўваецца на працягу трох месяцаў з дня аднаўлення працаздольнасці або ўстанаўлення інваліднасці права паступлення на працу да таго ж наймальніка на пасаду служачага (прафесію рабочага), раўнацэнную займаемай да накіравання на альтэрнатыўную службу, пры ўмове пісьмовага паведамлення аб гэтым наймальніку;
прадастаўленне звольненым пасля праходжання альтэрнатыўнай службы і прынятым на ранейшае месца працы аднаразовай матэрыяльнай дапамогі ў памеры не менш за адну мінімальную заработную плату;
прадастаўленне звольненым пасля праходжання альтэрнатыўнай службы першага працоўнага месца ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі.
Грамадзянам пасля звальнення з альтэрнатыўнай службы гарантуецца працяг атрымання адукацыі на ранейшых умовах ва ўстановах адукацыі, у якіх яны навучаліся да накіравання на альтэрнатыўную службу, на працягу аднаго года з даты звальнення.
Час праходжання грамадзянамі альтэрнатыўнай службы залічваецца ў стаж працы і стаж працы ў бюджэтных арганізацыях у парадку і на ўмовах, устаноўленых заканадаўствам.
Парадак і ўмовы праходжання грамадзянамі альтэрнатыўнай службы зацверджаны пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 чэрвеня 2016 г. № 497 "Аб праходжанні грамадзянамі альтэрнатыўнай службы".
Закон Рэспублікі Беларусь ад 4 чэрвеня 2015 г. N 276-З "Аб альтэрнатыўнай службе"
