Гарантыі пры праходжанні дыспансерызацыі
Заканадаўства аб ахове здароўя прадугледжвае правядзенне медыцынскай прафілактыкі, якая ў тым ліку ўключае дыспансерызацыю насельніцтва. Дыспансерызацыя - комплекс медыцынскіх паслуг, якія аказваюць насельніцтву арганізацыі аховы здароўя ў межах сваёй кампетэнцыі, у мэтах правядзення медыцынскай прафілактыкі, вызначэння груп дыспансернага назірання, прапаганды здаровага ладу жыцця і выхавання адказнасці грамадзян за сваё здароўе (частка першая артыкула 18-1, частка першая артыкула 18-2 Закону Рэспублікі Беларусь ад 18 чэрвеня 1993 г. №2435-XII "Аб ахове здароўя").
Згодна з часткамі другой і трэцяй артыкула 103-1 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь, пункта 5 Інструкцыі аб парадку правядзення дыспансерызацыі дарослых Рэспублікі Беларусь ад 16 снежня 2024 г. № 173 (далей - Інструкцыя аб дыспансерызацыі), у залежнасці ад узросту ўстаноўлена наступная перыядычнасць праходжання дыспансерызацыі:
|
Адзін раз |
||||
|
У год |
У тры гады |
|||
|
Адзін дзень |
Два дні |
Адзін дзень |
||
|
Жанчыны |
Мужчыны |
Жанчыны |
Мужчыны ад 58 гадоў і старэйшыя |
Работнікі ва ўзросце |
Пры гэтым пры праходжанні дыспансерызацыі для працуючых грамадзян прадугледжаны шэраг гарантый. Мяркуецца, што прайсці дыспансерызацыю можна як у працоўны, так і ў свой выхадны дзень.
Калі работнікі праходзяць дыспансерызацыю ў свой працоўны час, то яны маюць права на вызваленне ад працы на адзін працоўны дзень адзін раз у тры гады, пры гэтым за імі захоўваюцца (ч. 1 арт. 103-1 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь):
месца працы;
пасада служачага (прафесія рабочага);
сярэдні заробак па месцы працы.
Работнікі, якія дасягнулі ўзросту сарака гадоў, за выключэннем асоб, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту, а таксама на працягу пяці гадоў да дасягнення такога ўзросту, пры праходжанні дыспансерызацыі маюць права на вызваленне ад працы на адзін працоўны дзень адзін раз у год з захаваннем за імі месца працы, пасады служачага (прафесіі працоўнага).
Работнікі, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту, а таксама на працягу пяці гадоў да дасягнення такога ўзросту пры праходжанні дыспансерызацыі маюць права на вызваленне ад працы на два працоўныя дні адзін раз у год з захаваннем за імі месца працы, пасады служачага (прафесіі рабочага) і сярэдняга заробку па месцы працы.
Працаўнік вызваляецца ад працы для праходжання дыспансерызацыі на падставе яго пісьмовай заявы, пры гэтым дзень (дні) вызвалення ад працы ўзгадняецца з наймальнікам.
Варта звярнуць увагу!
Наймальнік не мае права адмовіць работніку ў праходжанні дыспансерызацыі.
Для таго каб сістэматызаваць праходжанне работнікамі дыспансерызацыі мэтазгодна распрацаваць і зацвердзіць лакальны прававы акт (далей - ЛПА), які рэгламентуе парадак яе праходжання. Гэта неабходна для таго, каб:
зацвердзіць у арганізацыі парадак падачы работнікамі заявы аб праходжанні дыспансерызацыі і яе ўзгадненне;
выдаць загад (іншы распарадчы дакумент)) для вызвалення работніка ад працы ў дзень праходжання дыспансерызацыі;
вызначыць парадак вядзення ўліку працоўнага часу ў гэтыя дні;
фіксаваць і весці ўлік, колькі разоў і ў які перыяд кожны работнік арганізацыі прадстаўляе заяву аб праходжанні дыспансерызацыі;
мець магчымасць арганізаваць цэнтралізаванае праходжанне дыспансерызацыі работнікамі арганізацыі.
Варта адзначыць, што заканадаўствам прама не прадугледжаны абавязак наймальніка праводзіць дыспансерызацыю сваіх працаўнікоў. Пры гэтым згодна з пунктам 8 Інструкцыі аб дыспансерызацыі дыспансерызацыя ажыццяўляецца ў планавым парадку. Гэта азначае, што наймальнік можа арганізаваць праходжанне работнікамі арганізацыі дыспансерызацыі цэнтралізавана. Пры гэтым важна весці ўлік парадку і тэрмінаў праходжання дыспансерызацыі работнікамі арганізацыі. Фармат уліку можа быць распрацаваны лакальна. Патрабаванняў да вядзення спісаў асоб, якія павінны праходзіць дыспансерызацыю не ўстаноўлена.
Работнікі ў сваю чаргу абавязаны прадастаўляць наймальніку дакументы, якія пацвярджаюць праходжанне імі дыспансерызацыі, па форме, устаноўленай рэспубліканскім органам дзяржаўнага кіравання, які праводзіць дзяржаўную палітыку ў галіне аховы здароўя, калі гэта прадугледжана ЛПА. Пры гэтым калі ў ЛПА арганізацыі прадугледжана, што працаўнік павінен падаць дакумент, які пацвярджае праходжанне дыспансерызацыі, то ў адпавядаючым ЛПА (правілах унутранага працоўнага распарадку, калектыўнай дамове, загадзе) павінна быць пацверджанне таго, што працаўнікі пра гэта апавешчаныя.
