Адкладзены выхад на пенсію – годная пенсія ў старасці
Аб адкладзеным выхадзе на пенсію
Калі Вы:
дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту і Вам прызначаецца (ці ўжо прызначана) пенсія па ўзросце (пры агульным стажы 20 і больш гадоў для жанчын, 25 і больш гадоў для мужчын), то пры прадаўжэнні працы без атрымання пенсіі Вы можаце дадаткова павялічыць яе памер.
|
Агульнаўстаноўлены пенсійны ўзрост: 2024 год - для жанчын 58 гадоў, для мужчын 63 гады. |
Для гэтага:
- адмоўцеся ад атрымання пенсіі не менш як на 2 месяцы (падайце адпаведную заяву ва ўпраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне);
- працягвайце працаваць з заработнай платай не ніжэйшай за мінімальную (без атрымання пенсіі);
|
Прэмія за адкладзены выхад на пенсію прадугледжана артыкулам 23-1 Закона Рэспублікі Беларусь «Аб пенсійным забеспячэнні»: пры працягу працы пасля дасягнення агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту без атрымання дзяржаўнай пенсіі пенсія па ўзросце на агульных падставах павялічваецца на: 6, 8, 10 і 12 працэнтаў заробку, з якога вылічаецца пенсія, - адпаведна за кожны поўны першы, другі, трэці і чацвёрты гады працы, па 14 працэнтаў такога заробку - за поўны пяты і кожны наступны год працы. Указаныя памеры павелічэння пенсіі сумуюцца паміж сабой; 1 працэнт заробку, з якога вылічаецца пенсія, - за кожныя поўныя два месяцы няпоўнага года працы. Гэты памер павелічэння пенсіі падсумоўваецца з вышэйназванымі памерамі павелічэння пенсіі. Пад працай, якая дае права на павелічэнне пенсіі, разумеюцца перыяды працы, прадпрымальніцкай, творчай і іншай дзейнасці, на працягу якіх праводзілася выплата абавязковых страхавых узносаў у бюджэт фонду сацыяльнай абароны насельніцтва згодна з заканадаўствам аб дзяржаўным сацыяльным страхаванні. |
Бонусы:
- павелічэнне памеру пенсіі за кошт дадатковага стажу (у яго будзе ўключаны час працы пасля прызначэння пенсіі) (частка 4 артыкула 51, артыкул 66 Закона «Аб пенсійным забеспячэнні»);
- павелічэнне памеру пенсіі за кошт прэміі (артыкул 23-1 Закона «Аб пенсійным забеспячэнні»).
|
Напрыклад: мужчына з 35-гадовым стажам працаваў без атрымання пенсіі 3 гады. Пенсія павялічыцца: за дадатковы стаж (за 36-38 гады) – на 3 % заробку, з якога вылічаецца пенсія; за кошт прэміі (6% + 8% + 10%) - яшчэ на 24 % заробку, з якога вылічаецца пенсія. У выніку пенсія будзе вышэй на 27% заробку, з якога вылічаецца пенсія, або ў 1,42 раза. Пенсія ў новым павышаным памеры будзе выплачвацца адразу пасля пераразліку. Розніца паміж «новай» і «старой» пенсіяй будзе захоўвацца пры ўсіх наступных штогадовых павышэннях (індэксацыях) пенсіі.
|
Павышэнне пенсіі за адкладзены выхад
|
Перыяд працы без атрымання пенсіі (гадоў) |
Прэмія ў працэнтах да заробку, з якога вылічаецца пенсія (артыкулы 23-1, 56) |
Рост пенсіі пры стажы 30 гадоў |
|
1 |
6 |
1,1 |
|
2 |
14 (= 6+8) |
1,2 |
|
3 |
24 (=14+10) |
1,4 |
|
4 |
36 (=24+12) |
1,6 |
|
5 |
50 (=36+14) |
1,8 |
|
6 |
64 (=50+14) |
2,0 |
|
Важна: кожны наступны поўны год працы без атрымання пенсіі дае больш высокую прэмію. Чым больш гадоў Вы працуеце без атрымання пенсіі, тым больш значна прырастае Ваша пенсія. |
Калі Вы прынялі рашэнне адмовіцца ад атрымання пенсіі па ўзросце (для наступнага павышэння яе памеру), то выплата пенсіі будзе прыпынена пачынаючы з даты, указанай у Вашай заяве, але не раней, чым з дня яе падачы. Зварот ужо атрыманай пенсіі не дапушчаецца.
Пасля таго, як выбраны перыяд працы без атрымання пенсіі завершыцца, або ў выпадку спынення працы неабходна звярнуцца ва ўпраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне з заявамі:
- аб аднаўленні выплаты пенсіі па ўзросце з канкрэтнай даты;
- аб пераразліку памеру пенсіі па ўзросце з улікам дадатковага стажу і прэміяльнай даплаты.
|
Згодна з артыкулам 81 Закона «Аб пенсійным забеспячэнні» пераразлік прызначанай пенсіі праводзіцца з першага чысла месяца, наступнага за тым, у якім пенсіянер звярнуўся за пераразлікам пенсіі ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку. |
Фарміраваць прэмію за адкладзены выхад на пенсію можна паэтапна: заяву аб адмове ад атрымання пенсіі можна працягваць некалькі разоў, можна рабіць перапынкі (перыяды працы без атрымання пенсіі будуць сумавацца).
Вы мае права змяніць прынятае рашэнне аб адмове ад атрымання пенсіі і звярнуцца з заявай аб аднаўленні выплаты пенсіі за перыяд неатрымання (калі пераразлік пенсіі па артыкуле 23- 1 Закона «Аб пенсійным забеспячэнні» яшчэ не зроблены).
|
Налічаныя сумы пенсіі, не запатрабаваныя пенсіянерам своечасова, выплачваюцца за мінулы час не больш чым за 3 гады перад зваротам за атрыманнем пенсіі (артыкул 90 Закона «Аб пенсійным забеспячэнні»). |
Прыміце ўзважанае рашэнне
Калі Вы працуеце, то для Вас пенсія - гэта дадатак да Вашай заработнай платы.
Калі ў гэты перыяд Вы адмовіцеся ад атрымання пенсіі, то проста вернецеся да звыклага для Вас узроўню даходу – да заработнай платы, як гэта было зусім нядаўна, да дасягнення Вамі агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту. Аднак адмовіўшыся ад атрымання пенсіі Вы значна павялічыце яе памер. Новы памер пенсіі Вы атрымаеце пасля завяршэння перыяду адмовы, адразу пасля пераразліку пенсіі. Пенсія будзе больш набліжаная да звыклага для Вас даходу ў перыяд працоўнай дзейнасці.
Магчымасць павялічыць пенсію ў параўнанні з «двайным» бягучым даходам - зарплата + пенсія - можа выглядаць недастаткова прывабнай. Аднак аб'ектыўна ацаніць перавагі рашэння на карысць адмовы ад атрымання пенсіі Вы зможаце пазней, калі пакінеце працоўную дзейнасць, і пенсія стане адзінай крыніцай сродкаў існавання.
Параўноўваем прэмію за адкладзены выхад на пенсію…
Найбольш частыя пярэчанні
|
Не выгадна |
Адкласці выхад на пенсію - выгадна. Выгада - больш высокая пенсія адразу пасля яе пераразліку.
Прыклад 1. Жанчына з 25-гадовым стажам і заробкам да звароту па пенсію на ўзроўні 70 працэнтаў ад сярэдняй зарплаты работнікаў у рэспубліцы (індывідуальны каэфіцыент заробку = 0,7). ), з памерам пенсіі ў студзені 2024 г. 496 рублёў.
Калі б яна працягнула працаваць і адмовілася ад атрымання пенсіі на 3 гады пенсія ў студзені 2024 г. была б 719 рублёў.
Прыклад 2. Мужчына з 35-гадовым стажам і сярэдняй зарплатай па краіне (ІКЗ = 1,0), з памерам пенсіі ў студзені 2024 г. 655 рублёў. Калі б ён працаваў і адмовіўся ад атрымання пенсіі на 3 гады, пенсія ў студзені 2024 г. была б 926 рублёў.
Калі б гэты ж мужчына адпрацаваў з адмовай ад атрымання пенсіі 5 гадоў, памер пенсіі ў студзені 2024 г. склаў бы ўжо 1208 рублёў.
Важна: ацэнім у самым агульным выглядзе перыяд, за які ў дадзенага мужчыны «акупіцца» рашэнне аб адкладзеным выхадзе на пенсію. Неатрыманая пенсія за 5 гадоў (60 месяцаў) 39300 рублёў (655*60). Пенсія вырасла на 553 рублі (за кошт дадатковага стажу і прэміі), з 665 да 1208 рублёў. Прыкладны перыяд, за які неатрыманая пенсія «вернецца» ў выглядзе павышэння да яе памеру - 71 месяц або амаль 6 гадоў (39300 / 553).
Пры гэтым у прыкладзе для спрашчэння разліку не ўлічваецца, што да студзеня 2024 г. пенсія аб'ектыўна была ніжэй (напрыклад, у студзені
2020 г. складала 400 рублёў), а ў наступны перыяд павышэнне за адкладзены выхад, як і сама пенсія, будуць павялічвацца за кошт штогадовых індэксацый (пераразлікаў) пенсіі.
Такім чынам, у выніку перыяд, за які неатрыманая пенсія вернецца ў выглядзе павышэння, будзе яшчэ карацей. Таму прынятае рашэнне аб адкладзеным выхадзе на пенсію фінансава апраўдана.
Прыклад 3. Мужчына з 40-гадовым стажам і заробкам да звароту па пенсію на ўзроўні 5% ад сярэдняй зарплаты работнікаў у рэспубліцы (ІКЗ = 5,0), з памерам пенсіі ў студзені 2024 г. (як працуючаму атрымальніку) 759 рублёў.
|
Згодна з Законам «Аб пенсійным забеспячэнні» (артыкул 83) частка пенсіі, вылічаная з ІКЗ звыш 1,3, у перыяд працы не выплачваецца. |
Калі б пенсіянер адмовіўся ад атрымання пенсіі на перыяд працы - 3 гады, то пасля звальнення памер яго пенсіі ў студзені 2024 года (як непрацуючаму атрымальніку) быў бы 1596 рублёў.
|
Я мала пражыву і не буду доўга атрымаць павышаную пенсію… |
Рызыка заўчаснага сыходу з жыцця ёсць у любым узросце.
Большасць пенсіянераў усё ж атрымліваюць пенсію на працягу доўгага перыяду. Сярэдні перыяд атрымання пенсіі па ўзросце - больш за 21 год.
|
Лепш аформлю дэпазіт у банку |
Як правіла, бягучыя выдаткі здаюцца важнейшымі, чым фармаванне зберажэнняў на будучыню. Фінансавая самадысцыпліна - такая якасць ёсць далёка не ва ўсіх, і верагоднасць таго, што ўся пенсія пойдзе на дэпазітны рахунак, хутчэй за невысокая.
У той жа час грамадзяне, якія ўсё ж накіроўваюць пенсію на дэпазіт у банку, у далейшым не разглядаюць гэтыя сродкі як магчымую крыніцу рэгулярнага (штомесячнага) дадатку да пенсіі і, тым самым, прадвызначаюць свой выбар у бок зніжэння звыклага ўзроўню даходу і якасці жыцця на пенсіі.
