Камітэт па працы, занятасці
і сацыяльнай абароне Віцебскага

абласнога выканаўчага камітэта

Тэкст пытання

Тэкст адказу

Ці можна на інжынера па ахове працы ўскласці іншыя абавязкі?

У адпаведнасці з арт. 20 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб ахове працы" спецыялісты па ахове працы, акрамя выканання сваіх працоўных функцый, могуць прыцягвацца толькі для ліквідацыі надзвычайных здарэнняў. У адпаведнасці з абзацам 6 часткі 2 арт. 1 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь пад працоўнай функцыяй разумеецца праца на адной або некалькіх пасадах служачых (прафесій рабочых) з указаннем кваліфікацыі ў адпаведнасці са штатным раскладам, службовай (рабочай) інструкцыяй, тэхналагічнымі картамі і іншымі дакументамі. У адпаведнасці з п. 10 Агульных палажэнняў ЭКСД службовая інструкцыя служачага распрацоўваецца ў адпаведнасці са зместам раздзела "Службовыя абавязкі" кваліфікацыйныя характарыстыкі пасады, якую ён займае. Службовая інструкцыя - лакальны прававы акт арганізацыі, які распрацоўваецца і зацвярджаецца наймальнікам самастойна. У службовай інструкцыі вызначаецца канкрэтная працоўная функцыя (службовыя абавязкі) служачага, а таксама яго правы і адказнасць.

Рашэннем наймальніка працоўная функцыя (службовыя абавязкі) можа прадугледжваць выкананне абавязкаў, якія змяшчаюцца ў кваліфікацыйных характарыстыках іншых пасад, блізкіх па зместу работ, роўных па складанасці і не патрабуючых змены кваліфікацыі служачага. Улічваючы выкладзенае, на інжынера па ахове працы магчыма ўскласці абавязкі, якія змяшчаюцца ў кваліфікацыйных характарыстыках іншых пасад, блізкіх па зместу работ, роўных па складанасці і не патрабуючых змены кваліфікацыі.

Ці ўстаноўлена форма часопіса кантролю за выкананнем патрабаванняў па ахове працы?

Ажыццяўленне кантролю за выкананнем работнікамі патрабаванняў па ахове працы ў арганізацыі і структурных падраздзяленнях вызначана Інструкцыяй, зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь № 51 ад 15 мая 2020 г. (далей – Інструкцыя). Абавязковая форма часопіса кантролю не ўстаноўлена, але п. 18 Інструкцыі змяшчае інфармацыю, якая павінна быць пазначана ў абавязковым парадку. Наймальніку не забаронена самастойна вызначаць колькасць слупкоў, граф, паслядоўнасць іх размяшчэння і ўносіць іншую неабходную дадатковую (акрамя пераличанай у п. 18) інфармацыю, звязаную з ажыццяўленнем кантролю за выкананнем работнікамі патрабаванняў па ахове працы.

У адпаведнасці з п. 3 Інструкцыі ў сістэме кіравання аховай працы вызначаецца парадак ажыццяўлення кантролю ў арганізацыі. У сувязі з чым форма часопіса, вызначэнне колькасці часопісаў і парадак іх вядзення вызначае наймальнік.

Ці патрабуецца грамадзяніну ў мэтах аказання дапамогі арганізацыям у распрацоўцы інструкцый па ахове працы па дагаворах платнага аказання паслуг прайсці акрэдытацыю на аказанне паслуг у галіне аховы працы?

Згодна з пунктам 14 Інструкцыі аб парадку распрацоўкі і прыняцця працадаўцамі лакальных прававых актаў, якія змяшчаюць патрабаванні па ахове працы, у выглядзе інструкцый па ахове працы для прафесій рабочых і (або) асобных відаў работ (паслуг), зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28 лістапада 2008 г. № 176 (далей – Інструкцыя), інструкцыі па ахове працы распрацоўваюцца кіраўнікамі структурных падраздзяленняў арганізацыі (цэхаў, участкаў, аддзелаў, лабараторый, кафедр і іншых) з удзелам прафесійных саюзаў (упаўнаважаных асоб па ахове працы работнікаў арганізацыі).

Згодна з пунктам 17 Інструкцыі служба аховы працы арганізацыі (спецыяліст па ахове працы або спецыяліст, на якога ўскладзены адпаведныя абавязкі па ахове працы) або юрыдычная асоба (індывідуальны прадпрымальнік), акрэдытаваная (акрэдытаваны) на аказанне паслуг у галіне аховы працы (далей - спецыяліст па ахове працы), аказвае метадычную дапамогу структурным падраздзяленням, садзейнічае забеспячэнню іх неабходнымі тыпавымі інструкцыямі па ахове працы, іншымі нарматыўнымі прававымі актамі, у тым ліку тэхнічнымі нарматыўнымі прававымі актамі, якія змяшчаюць патрабаванні па ахове працы. У адпаведнасці з пунктам 24 Інструкцыі спецыялістам па ахове працы ажыццяўляецца ўзгадненне праектаў інструкцый па ахове працы.

Такім чынам, ажыццяўленне падрыхтоўкі сумесна з іншымі структурнымі падраздзяленнямі інструкцый па ахове працы з'яўляецца адной з функцый спецыяліста па ахове працы.

Ажыццяўленне функцый спецыяліста па ахове працы па дагаворы аб аказанні паслуг у галіне аховы працы ў адпаведнасці з артыкулам 22 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб ахове працы" з'яўляецца паслугай, для аказання якой патрабуецца прайсці адпаведную акрэдытацыю. Пры гэтым паслугі ў галіне аховы працы па дагаворы аб аказанні паслуг у галіне аховы працы могуць аказвацца толькі юрыдычнымі асобамі (індывідуальнымі прадпрымальнікамі).

Парадак акрэдытацыі юрыдычных асоб (індывідуальных прадпрымальнікаў) на аказанне паслуг у галіне аховы працы вызначаны пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 студзеня 2014 г. № 28.

Звяртаем увагу, што ў адпаведнасці з часткай трэцяй артыкула 22 Закона "Аб ахове працы" дагавор аб аказанні паслуг у галіне аховы працы павінен змяшчаць канкрэтны пералік паслуг, якія абавязваецца аказаць юрыдычная асоба (індывідуальны прадпрымальнік).

У якіх выпадках праводзіцца стажыроўка асоб, якія працуюць па прафесіях працоўных, на працоўным месцы? Якая яе працягласць?

Правядзенне стажыроўкі асоб, якія працуюць па прафесіях працоўных, на працоўным месцы рэгламентуецца главой 4 Інструкцыі аб парадку навучання, стажыроўкі, інструктажу і праверкі ведаў працуючых па пытаннях аховы працы, зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28 лістапада 2008 г. № 175 (далей - Інструкцыя).

У адпаведнасці з пунктам 36 Інструкцыі, працуючыя па прафесіі працоўных (далей – працоўныя), прынятыя ці пераведзеныя на працы з павышанай небяспекай, небяспечныя вытворчыя аб'екты і (або) патэнцыйна небяспечныя аб'екты альбо меўшыя перапынак у выкананні паказаных прац больш аднаго года, да самастойнай работы дапускаюцца пасля праходжання стажыроўкі па пытаннях аховы працы і наступнай першаснай праверкі ведаў па пытаннях аховы працы.

Працоўныя, прынятыя ці пераведзеныя на працы з павышанай небяспекай або меўшыя перапынак у выкананні паказаных прац больш аднаго года, да самастойнай працы дапушчаюцца пасля праходжання стажыроўкі і праверкі ведаў па пытаннях аховы працы.

Падчас стажыроўкі рабочыя выконваюць работу пад кіраўніцтвам назначаных загадам (распараджэннем) кіраўніка арганізацыі, майстроў, брыгадзіраў, інструктараў і высокакваліфікаваных рабочых, якія маюць стаж практычнай работы па гэтай прафесіі або вiду работ не менш як тры гады. За кіраўніком стажыроўкі можа быць замацавана не больш за два працоўныя. Кіраўнікі стажыроўкі і рабочыя, якія праходзяць стажыроўку, павінны быць азнаёмлены з загадам (распараджэннем) аб праходжанні стажыроўкі (частка другая пункта 37 Інструкцыі).

Пералік прафесій працоўных, якія павінны прайсці стажыроўку, і яе працягласць зацвярджаюцца кіраўніком арганізацыі. Працягласць стажыроўкі залежыць ад кваліфікацыі рабочых і відаў выкананых работ і павінна быць не менш за два працоўныя дні (змены).

Пасля заканчэння стажыроўкі праводзіцца праверка ведаў рабочага па пытаннях аховы працы. Вынікі правядзення стажыроўкі рэгіструюцца ў часопісе рэгістрацыі інструктажу па ахове працы або асабістай картцы па ахове працы (у выпадку яе прымянення).

У адпаведнасці з пунктам 50 Інструкцыі, допуск працуючых да самастойнай працы пасля праходжання першаснай праверкі ведаў па пытаннях аховы працы ажыццяўляецца кіраўніком арганізацыі (структурнага падраздзялення) і афармляецца загадам (распараджэннем).

Ці мае права наймальнік пры фарміраванні норм па забеспячэнні сродкаў індывідуальнай абароны ў арганізацыі ўносіць змены ў склад сродкаў індывідуальнай абароны, якія выдаюцца работнікам, у адносінах да Тыпавых галіновых норм бясплатнай выдачы сродкаў індывідуальнай абароны работнікам, у выпадку змянення тэхналогіі вытворчасці работ і адсутнасці шкодных і (або) небяспечных вытворчых фактараў, непасрэдную абарону ад якіх названыя сродкі індывідуальнай абароны забяспечваюць?

У адпаведнасці з абзацам 6 пункта 2 Інструкцыі аб парадку забеспячэння работнікаў сродкамі індывідуальнай абароны, зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2008 г. № 209, нормы бясплатнага забеспячэння работнікаў арганізацыі сродкамі індывідуальнай абароны – лакальны прававы акт, які вызначае нормы бясплатнай выдачы сродкаў індывідуальнай абароны работнікам арганізацыі зыходзячы з асаблівасцей вытворчасці, прымяняемага ў працоўным працэсе абсталявання, сыравіны, матэрыялаў і інструмента, характару працы, вынікаў атэстацыі рабочых месц па ўмовах працы (калі яе правядзенне прадугледжана патрабаваннямі нарматыўных прававых актаў), ацэнкі рызык ад уздзеяння шкодных і (або) небяспечных вытворчых фактараў, якія фарміруюць умовы працы работнікаў, аналізу даных па вытворчаму траўматызму і прафесійнай захваральнасці, а таксама парадак работы па забеспячэнню работнікаў арганізацыі сродкамі індывідуальнай абароны;

У выпадку змянення тэхналогіі вытворчасці работ, замены абсталявання на больш дасканалае і, як следства, выключэнне або зніжэнне ўзроўню шкодных і (або) небяспечных вытворчых фактараў, з улікам пункта 17 Інструкцыі наймальнік па ўзгадненню са службай аховы працы арганізацыі (спецыялістам па ахове працы або ўпаўнаважанай службовай асобай, на якую ўскладзены адпаведныя абавязкі па ахове працы) і прафсаюзамі або ўпаўнаважанымі асобамі можа асобныя віды сродкаў індывідуальнай абароны, прадугледжаныя ў тыпавых нормах для абароны ад вышэйпаказаных шкодных і (або) небяспечных вытворчых фактараў, не ўключаць у нормы арганізацыі або прадугледжваць у іх як дзяжурныя сродкі індывідуальнай абароны.

Нормы выдачы дзяжурных сродкаў індывідуальнай абароны ўстанаўліваюць у арганізацыі па ўзгадненні з прафсаюзамі або ўпаўнаважанымі асобамі. Колькасць дзяжурных сродкаў індывідуальнай абароны вызначаецца зыходзячы з ліку занятых на дадзеным працоўным месцы ў найболей загружаную змену і нормаў выдачы аналагічных сродкаў індывідуальнай абароны для аднаго працаўніка, якія змяшчаюцца ў тыпавых нормах.

Ці існуе неабходнасць распрацоўкі інструкцыі па ахове працы пры працы з ксераксам, прынтарам, чайнікам, мікрахвалевай печчу для працаўнікоў, якія прафесійна не злучаны з эксплуатацыяй дадзеных прыбораў (офісныя работнікі)?

Парадак распрацоўкі і прыняцця працадаўцамі лакальных актаў, якія змяшчаюць патрабаванні па ахове працы, у выглядзе інструкцый па ахове працы ўстаноўлены Інструкцыяй аб парадку распрацоўкі і прыняцця працадаўцамі лакальных прававых актаў, якія змяшчаюць патрабаванні па ахове працы, у выглядзе інструкцый па ахове працы для прафесій рабочых і (або) асобных відаў работ (паслуг), зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28 лістапада 2008 г. № 176 (далей - Інструкцыя).

Зыходзячы з нормы пункта 4 Інструкцыі працадаўцам павінны быць распрацаваны і прыняты інструкцыі па ахове працы для прафесій рабочых і (або) асобных відаў работ (паслуг), якія выконваюцца ў арганізацыі працуючымі розных прафесій і пасад, а таксама для работ, выкананне якіх звязана з павышанай небяспекай.

Такім чынам, калі ксеракс, прынтар, чайнік, мікрахвалевая печ з'яўляюцца абсталяваннем арганізацыі і іх эксплуатацыя залічана ў абавязак работнiкаў, то інструкцыі па ахове працы ў дадзеным выпадку неабходна распрацоўваць.

Ці можа наймальнік перадаць сродкі індывідуальнай абароны ва ўласнасць работніку па яго жаданні з утрыманнем рэшткавага кошту пры звальненні?

На падставе п.23 Інструкцыі аб парадку забеспячэння работнікаў сродкамі індывідуальнай абароны, зацверджанай пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2008 г. № 209, сродкі індывідуальнай абароны з'яўляюцца ўласнасцю наймальніка (акрамя арандуемых ім сродкаў індывідуальнай абароны) і падлягаюць вяртанню пасля заканчэння перыяду выкарыстання, а таксама пры звальненні работніка да заканчэння перыяду выкарыстання, пераводзе ў таго ж наймальніка на іншую работу, для якой выдадзеныя сродкі індывідуальнай абароны не прадугледжаны тыпавымі нормамі, нормамі арганізацыі.

Інструкцыя вызначае парадак забеспячэння работнікаў СІА і не змяшчае норм, якія ўстанаўліваюць парадак рэалізацыі СІЗ пры звальненні. Падставы ўзнікнення і парадак рэалізацыі права ўласнасці вызначае грамадзянскае заканадаўства, гэта значыць Грамадзянскі кодэкс Рэспублікі Беларусь (далей - ГК).

Улічваючы норму п. 2 арт. 210 ГК, наймальнік, як уласнік СІА, мае права па сваім меркаванні здзяйсняць у дачыненні да належачых яму СІА дзеянні, у тым ліку адчужаць іх ва ўласнасць іншым асобам, уключаючы работнікаў, з якімі скасоўваюцца працоўныя адносіны. Такім чынам, наймальнік самастойна вырашае пытанне аб перадачы СІА ва ўласнасць работніку пры яго звальненні. Здзелка павінна быць аформлена пісьмова (п.1 часткі 1 арт. 162 ГК). Каб рэалізаваць работніку СІА, можна скласці дагавор куплі-продажу (арт. 424 ГК). У ім узгадняюцца найменне і колькасць перадаваных СІА, іх кошт і парадак аплаты.